خرید و قیمت روغن سیاه دانه ( شونیز ) اصل و طبیعی همراه خواص و مواد معدنی و شیوه مصرف
خواص، ترکیبات و مصرف
۱. مقدمه
استخراج میشود، یکی از ارزشمندترین و Nigella Sativa روغن سیاه دانه، که از دانههای گیاه قدیمیترین مواد طبیعی شناختهشده برای سلامتی انسان است. این دانه کوچک، سیاهرنگ و تیزبو، که در زبان عربی به آن حبة السوداء )دانه سیاه( یا شونیزی )از نام شونیز نیز گفته میشود، از دیرباز در طب سنتی، به ویژه در فرهنگهای خاورمیانه، آفریقا و آسیا، جایگاهی ویژه داشته است. شواهد تاریخی نشان میدهد که استفاده از این روغن به مصر باستان بازمیگردد و حتی در مقبره توتعنخآمون نیز آثاری از آن یافت شده است.
پیامبر اکرم )ص( نیز در احادیث متعددی به خواص شفابخش این دانه اشاره فرمودهاند، که این امر اهمیت فرهنگی و مذهبی آن را دوچندان کرده است. امروزه، علم مدرن نیز به تدریج در حال تأیید فواید سنتی این روغن است و مطالعات گستردهای بر روی مکانیسمهای عملکردی ترکیبات فعال آن در حال انجام است.
هدف این مقاله، ارائه یک بررسی جامع و علمی در مورد روغن سیاه دانه، از ترکیبات شیمیایی منحصر به فرد آن گرفته تا کاربردهای درمانی اثباتشده و روشهای ایمن مصرف آن است.
۲. خواص درمانی و فواید سلامتی
خواص گسترده روغن سیاه دانه ناشی از پروفایل شیمیایی پیچیده آن است. این روغن به عنوان یک آداپتوژن سازگار کننده عمل کرده و تأثیرات مثبتی بر سیستمهای حیاتی بدن دارد.
۲.۱ . تقویت سیستم ایمنی بدن
یکی از برجستهترین کاربردهای روغن سیاه دانه، توانایی آن در تعدیل و تقویت پاسخهای ایمنی بدن است.
فعالسازی سلولهای ایمنی: مطالعات نشان دادهاند که تیموکینون موجود در این روغن افزایش تولید ،)NK cells( میتواند به افزایش فعالیت سلولهای کشنده طبیعی کمک کند. T آنتیبادیها و تحریک تکثیر لنفوسیتهای
مقابله با پاتوژنها: این روغن دارای خواص ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد قارچی قوی است که به بدن کمک میکند تا در برابر عفونتهای مختلف مقاومت بیشتری نشان دهد.
۲.۲ . اثرات ضد التهابی و ضد درد
التهاب مزمن ریشه بسیاری از بیماریهای مدرن محسوب میشود. روغن سیاه دانه با مهار مسیرهای التهابی کلیدی، نقش مهمی در کاهش التهاب ایفا میکند.
مهار واسطههای التهابی: تیموکینون و دیگر ترکیبات فعال، سنتز پروستاگلاندینها، را سرکوب IL- و 6 $TNF-$\alpha لوکوترینها و سایتوکینهای پیشالتهابی مانند میکنند. تسکین دردهای مفصلی )آرتریت(: به دلیل خاصیت ضد التهابی قوی، مصرف خوراکی و موضعی این روغن میتواند علائم آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت، از جمله درد و تورم مفاصل، را بهبود بخشد.
۲.۳ . کاربرد برای سلامت پوست و مو
روغن سیاه دانه یک درمان طبیعی محبوب برای طیف وسیعی از مشکلات پوستی و مو است.
سلامت پوست:
کمک میکند. P. acnes آکنه )جوش غرور(: خواص ضد باکتریایی آن به مبارزه با باکتری همچنین، اثرات ضد التهابی آن قرمزی و تورم جوشها را کاهش میدهد.
اگزما و پسوریازیس: استفاده موضعی منظم، به دلیل تعدیل سیستم ایمنی و کاهش التهاب موضعی، میتواند علائم خارش، پوسته ریزی و خشکی ناشی از این بیماریها را
تسکین دهد.
مرطوب کنندگی و ترمیم: غنی از اسیدهای چرب ضروری )مانند اسید لینولئیک(، به حفظ سد دفاعی پوست، کاهش تبخیر آب از سطح پوست و افزایش الاستیسیته کمک میکند.
سلامت مو:
جلوگیری از ریزش مو: این روغن با تقویت فولیکولهای مو و بهبود گردش خون در پوست سر، به کاهش ریزش مو کمک میکند.
تقویت و براق کنندگی: ماساژ منظم پوست سر با این روغن، فولیکولهای ضعیف را تغذیه کرده و موها را از ریشه قویتر و براقتر میسازد. همچنین ممکن است در مدیریت برخی انواع آلوپسی )ریزش موی سکهای( مؤثر باشد.
۲.۴ . نقش در مدیریت قند خون و فشار خون
مطالعات بالینی متعددی بر تأثیرات مفید این روغن بر بیماریهای متابولیک تأکید دارند. دیابت نوع ۲ )مدیریت قند خون(: مصرف منظم روغن سیاه دانه )اغلب در دوزهای مشخص( به بهبود حساسیت به انسولین کمک کرده و میتواند باعث کاهش سطح گلوکز در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ شود. )A1c هموگلوبین ( HbA1c خون ناشتا و فشار خون: این روغن دارای اثرات ملایم کاهش دهنده فشار خون است، که احتمالا از
و اثرات آنتیاکسیدانی اعمال )Vasodilation( طریق مکانیسمهای گشادکنندگی عروق میشود.
۲.۵ . کمک به سلامت دستگاه گوارش
روغن سیاه دانه از دیرباز برای تسکین مشکلات گوارشی استفاده میشده است.
ضد نفخ و ضد اسپاسم: به کاهش گاز روده، نفخ و اسپاسمهای ناخواسته دستگاه گوارشکمک میکند.
حمایت از مخاط معده: خواص محافظتی آن میتواند در برابر زخمهای ناشی از عوامل
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی( مفید باشد. ( NSAIDs استرسزا یا داروهایی مانند همچنین، این روغن دارای اثرات محافظتی در برابر برخی باکتریهای بیماریزا در دستگاه گوارش است.
۳. ترکیبات شیمیایی و نحوه استخراج
راز قدرت روغن سیاه دانه در پروفایل شیمیایی پیچیده آن نهفته است، که شامل بیش از ۱۰۰ ترکیب شیمیایی مختلف است. با این حال، یک ترکیب فعال واحد، نقش کلیدی در اکثر فواید درمانی دارد.
)Thymoquinone - TQ( ۳.۱ . تمرکز ویژه بر تیموکینون که یک ترپنوئید است، مهمترین و فعالترین جزء بیولوژیکی روغن سیاه دانه ،)TQ( تیموکینون است. در روغنهای با کیفیت بالا، میزان تیموکینون میتواند بین ۲۵ ٪ تا ۴۵ ٪ کل محتوای روغن متغیر باشد. بسیار مؤثر برای )Scavenger( یک جاروکننده TQ : نقش تیموکینون: 1. آنتیاکسیدان قوی رادیکالهای آزاد است و از استرس اکسیداتیو که عامل اصلی پیری و بیماریهاست، جلوگیری
اصلیترین عامل مهار مسیرهای التهابی TQ ، میکند. 2. ضد التهاب: همانطور که قبلا ذکر شد نشان داده است TQ ، است. 3. ضد سرطان: در مطالعات آزمایشگاهی NF-$\kappa$B مانند
که میتواند آپوپتوز )مرگ برنامهریزی شده سلولی( را در ردههای مختلف سلولهای سرطانی. )مانند سینه، روده بزرگ، کبد( القا کند، در حالی که به سلولهای سالم آسیبی نمیرساند. 4
محافظت عصبی: دارای پتانسیل برای محافظت از نورونها در برابر آسیبهای ناشی از التهاب و استرس اکسیداتیو است.
۳.۲ . سایر ترکیبات مهم
علاوه بر تیموکینون، روغن سیاه دانه حاوی ترکیبات مهم زیر است که همگی در اثرات همافزایی مشارکت دارند: )Synergistic( که )Thymol( و تیمول )Carvacrol( کارواکرول ،)Pinene( روغنهای فرار: شامل پینونن
مسئول عطر تند و خواص ضد میکروبی روغن هستند.
:)EFAs( اسیدهای چرب ضروری
۶۰ ٪ کل چربیها را تشکیل میدهد و برای حفظ - اسید لینولئیک )امگا- ۶(: حدود ۵۰ سلامت پوست و تعادل هورمونی حیاتی است.
اسید اولئیک )امگا- ۹(: یک اسید چرب تک غیراشباع که مشابه روغن زیتون است وبرای سلامت قلب و عروق مفید است.
استرولهای گیاهی: مانند بتا-سیتواسترول که میتوانند در کاهش کلسترول نقش داشته باشند.
کلسیم، آهن و فسفر نیز در این روغن ،E ویتامینها و مواد معدنی: مقادیری از ویتامین یافت میشود.
۳.۳ . شرح مختصر روشهای استخراج و اهمیت حفظ کیفیت نحوه استخراج روغن مستقیما بر میزان تیموکینون و کیفیت نهایی محصول تأثیر میگذارد.
:)Cold Pressing( استخراج با پرس سرد
این روش استاندارد طلایی برای تولید روغن سیاه دانه است. * فرآیند: دانهها بدون حرارت یا با حداقل حرارت )زیر ۵۰ درجه سانتیگراد( تحت فشار مکانیکی قرار میگیرند تا روغن خارج شود. *
مزیت: این روش به حفظ کامل ترکیبات فرار، ویتامینها، آنتیاکسیدانها و مهمتر از همه، حداکثر سطح تیموکینون کمک میکند. روغنهای پرس سرد طعم قویتر و خواص درمانی بهتری دارند.
۴. روشهای مصرف و نکات ایمنی
روغن سیاه دانه به دو شکل اصلی خوراکی و موضعی مورد استفاده قرار میگیرد، که هر کدام دوزها و ملاحظات خاص خود را دارند.
۴.۱ . نحوه مصرف خوراکی
مصرف خوراکی متداولترین راه برای بهرهمندی از اثرات سیستمیک )تقویت ایمنی، تنظیم قند و فشار خون( است.
روغن خالص: مصرف مستقیم یک قاشق چایخوری )حدود ۵ میلیلیتر( از روغن خالص، یک یا دو بار در روز توصیه میشود. این کار اغلب صبحها با معده خالی انجام میشود تا جذب بهینه صورت گیرد. برای تعدیل طعم تند، میتوان آن را با عسل طبیعی مخلوط کرد.
کپسولهای ژلاتینی: این روش برای کسانی که طعم روغن را دوست ندارند یا نیاز به دوز دقیق دارند، مناسب است. دوزها بسته به غلظت تیموکینون در کپسول متفاوت است.
دوزهای معمول توصیه شده )بسته به هدف(: دوزها میتوانند متغیر باشند و باید با مشورت متخصص تعیین شوند، اما دوزهای رایج تحقیقاتی عبارتند از: * تقویت عمومی/ایمنی: ۱ تا ۲ قاشق چایخوری در روز. * مدیریت قند خون: معمولاً
۲ تا ۳ گرم از روغن در روز )تقریبا نصف قاشق چایخوری دو بار در روز( به مدت چند ماه.
لینک خرید روغن سیاه دانه
۴.۲ . نحوه استفاده موضعی
برای کاربردهای پوستی و مویی، روغن سیاه دانه باید موضعی استفاده شود.
ماساژ پوست سر: روغن را گرم کرده )نه داغ(، کف سر را به آرامی با آن ماساژ دهید. اجازه دهید حداقل ۳۰ دقیقه یا ترجیحا یک شب بماند، سپس با یک شامپوی ملایم بشویید. این کار را ۲ تا ۳ بار در هفته تکرار کنید.
مخلوط با روغنهای حامل: برای پوست حساس یا درمان اگزما، توصیه میشود روغن سیاه دانه را با روغنهایی مانند نارگیل یا بادام شیرین با نسبت ۱:۱ رقیق کرده و سپس روی ناحیه مورد نظر بمالید.
درمان آکنه: چند قطره از روغن را مستقیما روی جوشها یا نواحی آسیبدیده بمالید.
۴.۳ . تداخلات دارویی احتمالی و نکات احتیاطی
اگرچه روغن سیاه دانه به طور کلی ایمن در نظر گرفته میشود، اما به دلیل فعالیتهای
فارماکولوژیک قوی آن، رعایت نکات ایمنی ضروری است.
نکات احتیاطی برای گروههای خاص:
زنان باردار: مصرف خوراکی روغن سیاه دانه در دوزهای بالا ممکن است باعث تحریک رحم شود. در دوزهای کم خوراکی یا استفاده موضعی معمولا ایمن تلقی میشود، اما به دلیل عدم وجود مطالعات قطعی، مصرف خوراکی در دوران بارداری باید کاملا تحت نظر پزشک باشد. در دوران شیردهی نیز توصیه میشود با احتیاط مصرف شود.
کودکان: در کودکان باید با دوزهای بسیار پایین شروع شود و فقط برای کاربردهای موضعی یا با تجویز متخصص طب سنتی مورد استفاده قرار گیرد.
واکنشهای آلرژیک: اگرچه نادر است، برخی افراد ممکن است به گیاهان خانواده آلاله
نیز بخشی از آن است، حساسیت داشته باشند. Nigella Sativa که )Ranunculaceae( قبل از استفاده گسترده، تست حساسیت موضعی توصیه میشود.